Publicatiedatum: 9-1-2015
Elektrisch varen nieuwe stijl: meer power, veel grotere actieradius, nóg stiller en ongekend comfort
Piloot Christian Smulders creëerde een wereldboot: Lillebror 78 E-Tourer
Piloot Christian Smulders in zijn in
Friesland gebouwde Lillebror 78 E-Tourer. De goedkoopste versie kost €45.000,-, vaarklaar.
Boeing-piloot Christian Smulders (1978) uit Amsterdam kocht ooit een paar afgedankte reddingssloepen in Noorwegen. Na een eigenhandig uitgevoerde “extreme makeover” tot pleziervaartuig wist hij de boten met winst te verkopen. In 2012 kreeg hij tijdens een vakantie in Zweden een oude aluminium geklonken reddingssloep in handen. Dat vaartuig, afkomstig uit een vliegtuigfabriek, werd de bron van inspiratie voor de ontwikkeling van een geheel nieuwe type elektrische toerboot: de Lillebror 78 E-tourer.
Made in Fryslân, omdat Smulders daar de benodigde kennis van elektrische aandrijving en aluminium jachtbouw vond. De merknaam ‘Lillebror’ is een eerbetoon aan zijn in 2008 verongelukte broer. Het is Zweeds voor kleine broer. De bijzondere boot, die zijn eerste marktintroductie beleefde op Boot 2015 in Düsseldorf, wordt thans algemeen gezien als dé sensatie op het gebied van elektrisch varen.
Passie
Smulders: “Ik was zeer onder de indruk van de kwaliteit van de ruim 60 jaar oude Zweedse sloep, die ik na een refit goed kon verkopen. Beroepshalve heb ik echter meer op met hedendaags functioneel design en high tech. Eind 2013 ontsproot bij mij het plan om een revolutionaire toerboot te ontwerpen, puur vanwege mijn passie voor watersport — boten opknappen, sloepvaren en kitesurfen — en voor techniek en design.”
Sleutelwoorden van de vliegende jachtontwerper: trailerbaar, eigentijds, duurzaam, aluminium, elektrisch, pittig, grote actieradius, onderhoudsarm, comfortabel en betaalbaar. Een spraakmakende toerboot moest het worden. Niet de zoveelste sloep, maar een soort Tesla op het water.
De Lillebror 78 E-Tourer glijdt met minimale weerstand over het water dankzij de extreem lange waterlijn. Het vaak bij snelle tendersloepen toegepaste uitstekende trimvlak aan de achterzijde is bij de E-Tourer volledig in het rompontwerp opgenomen. De scherpe voorsteven helt zelfs iets achterover, feitelijk heel praktisch bij lichte aanvaringen met kaden.
Kennis en ervaring van Friese bedrijven
Speurend op het internet naar specialisten ontdekte hij dat Friese bedrijven zijn ideeën het beste konden verwezenlijken en vermarkten: Lasbedrijf Leeuwarden, Combi Noord in Grou, Water World Electronics in Blesdijke en Oldemarkt, jachtinstallatiebureau Mark Bijstra en Flexiteek, beide in Sneek, en Friesland Holland in Wolvega. Laatstgenoemd bureau voor toerisme houdt zich onder andere bezig met de bevordering van ecotoerisme, in het bijzonder elektrisch varen, en duurzame jachtbouw en –verhuur. Smulders: “Al deze bedrijven hebben veel expertise in huis, noodzakelijk voor een project waar de lat hoog ligt.”
Een wereldboot
Er is voor de première op Boot in Düsseldorf gekozen vanwege het internationale karakter van deze beurs en de grote buitenlandse interesse voor hedendaags yacht design en geavanceerde techniek.
Smulders: “Ook jongere Nederlanders zijn hierin zeer geïnteresseerd. Door de ontwikkeling van de Lillebror E-tourer hebben we unieke kennis van elektrische voortstuwing van boten verkregen; de grenzen enorm verlegd, terwijl we elektrotechnisch en nautisch gezien al een flinke voorsprong hadden. Wat we gebouwd hebben is geen klassieke Hollandse sloep of tender met elektromotor, maar een schone, muisstille, degelijke, stabiele wereldboot.”
Intelligent E-boat Power Pack
De Lillebror 78 E-Tourer meet 7,8 bij 2,5 m en weegt 1850 kg incl. accu’s. Met een 10 kW motor bereikt hij een maximumsnelheid van 12 km per uur, de rompsnelheid. De voor de actieradius ideale cruisesnelheid ligt rond 8 km per uur. Bij die snelheid kan wel 8 uur worden gevaren zonder bijladen. Proeven hebben aangetoond dat 12 uur non-stop varen het maximum is.
De E-Tourer heeft onderhuids de meest efficiënte en stille elektromotor-accucombinatie. Deze is ontwikkeld door Water World Electronics in Oldemarkt, in Nationaal Park Weerribben-Wieden in Overijssel, waar al meer dan 20 jaar elektrische boten toeristen vervoeren.
De onderneming van de uitvinders en elektrotechnici Sebastiaan Strampel en Mario Bor heeft sinds het op de markt brengen van hun Intelligent E-boat Power Packs een flinke groei meegemaakt, vooral na de introductie van de testsloep E-sensation op Boot 2014 in Düsseldorf. Daar verkregen orders uit het binnen- en buitenland resulteerden later in nog meer opdrachten. Ook op Boot Holland in Leeuwarden was de interesse groot.
De motor en accu’s bevinden zich onder de zelflozende kuipvloer, onder de waterlijn. Ze geven de Lillebror 78 E-Tourer daardoor een grote stabiliteit. Dankzij een automatisch meedenkend motormanagementsysteem kan gemakkelijk acht uren worden gevaren zonder bijladen.
Elektrisch varen is volwassen en sensationeel
In de motorisering van de Lillebror E-tourer zit ook veel denkwerk van verkeersvlieger Smulders, bijvoorbeeld met betrekking tot het accupakket. Dat moest zo klein en krachtig mogelijk zijn. “De door mij in de luchtvaart vergaarde kennis op het gebied van energiemanagement en aërodynamica heb ik natuurlijk vol ingezet.”
De samenwerking met de heren Strampel en Bor heeft uiteindelijk geresulteerd in het productierijp maken van nog krachtigere elektrische aandrijfunits, bijvoorbeeld om de E-tourer op te voeren of voor inbouw in grotere motorjachten en rondvaartpramen.
Productontwikkelaar Strampel: “Elektrisch varen is mede door subsidies van de provincie Fryslân volwassen geworden en eindelijk verlost van het suffe imago. De jachtbouw heeft met toepassing van onze compacte E-boat Power Packs veel meer ontwerpmogelijkheden gekregen dan bij plaatsing van conventionele diesel- en benzinemotoren. Bovendien valt door onze seriematige productie van powerpacks de investering in elektroaandrijving niet meer hoger uit dan bij installatie van conventionele schroefasaandrijving. Bovendien is elektroaandrijving veel onderhoudsarmer en goedkoper, naast de grote voordelen als ongekende stilte, comfort en bedieningsgemak.”
Bewuste keuze voor toeren
Smulders: “Bij het ontwerp van mijn boot stond ik voor de keuze van een snel of langzaam onderwaterschip. Een boot gaat in principe niet harder dan de rompsnelheid. De rompsnelheid is de snelheid van een schip waarbij de lengte van de boeggolf gelijk is aan de lengte van het schip. Als de snelheid toeneemt, neemt de grootte van de boeggolf toe en daarmee zijn golflengte. Wanneer de rompsnelheid wordt bereikt, wordt het schip gevangen in pure waterverplaatsing. Het kan nauwelijks meer in snelheid toenemen, ondanks extra voortstuwend vermogen. Meer vermogen wordt door de motor en de schroef uitsluitend omgezet in het opbouwen van meer golven en niet in snelheid, tenzij je een type schip hebt dat kan planeren, uit het water kan komen, zoals een speedboot. Dit kost extreem veel energie. Ik zou ook extra power in mijn E-Tourer kunnen plaatsen, maar een sterkere motor vergt ook een aanzienlijk duurder accupakket én een vaarbewijs als de snelheid boven de 20 km per uur komt. Omdat je in Nederland binnendijks vrijwel nergens hard mag varen, de meeste mensen het liefst toeren door natuurgebieden en mooie plaatsen, heb ik eerst voor een toerversie gekozen. Maar de komst van een Lillebror E-speedboat sluit ik niet uit.”